suriye devlet başkanı beşar esad, askeri hedeflerindeki önceliğin ışid ve benzeri terör gruplarının kontrolündeki idlib'i geri almak olduğunu açıkladı. esad, hedeflerinin idlib ile de sınırlı kalmayacağını vurguladı. idlip astana mutabakatı sonrası türkiyenin kontrolüne bırakılmış bir çatışmasızlık bölgesi

10 gün önce kendi twitter adresimden şu harita ile birlikte şöyle yazmıştım:

"suriye'de israil işgalindeki golan tepeleri'nin karşısında muhalifler sıkıştı. güneydeki abd destekli muhaliflerin kontrolündeki tanf'ın yakın zamanda abd'nin emriyle rejime bırakılacağı konuşuluyor. geriye ise idlib ve tsk kontrolündeki bölgeler kalıyor. acaba neler olacak."

astana kapsamında çatışmasızlık bölgesi olarak ilan edilen her bölgeye rejim operasyon düzenledi ve kontrol altına aldı. geriye idlib kaldı. aslında arka planda tc-rf bir şeyler kararlaştırmış olabilir. şayet türkiye'nin bundan çıkarı olmayacaksa astana tarihimizin en kötü diplomatik görüşmeleri arasında kabul edilebilir.

başarısız cenevre zirveleri karşısında umut vaadeden astana sürecini olumsuz etkileyecek hatta hükümsüz bırakacak bir gelişme. şuan suriyedeki çatışmasızlık bölgelerinde asayişin temini için tek fonksiyonel süreç olan astana zirvelerinin lokomotif güçlerinden biri de iran. ıran'ın bu olaydaki rolü nedir acaba diye soruyor insan...

idlip'ten türkiye'ye gelebilecek 2 milyon mülteci demek

idlibdeki unsurlar şu an anti-government (jabhat tahrir suriya and other rebel factions) olarak geçiyor. iran bir şey söylecek mi merak konusu

burada esad'ın kastettiği el-nusra gibi radikal ve türkiye'ye de sıkıntı çıkartan ülkeler olabilir. ben bu örgütlere karşı rusyayla ortak operasyon bekliyorum. öteki türlü topyekûn bir operasyon gözlem noktalarımıza karşı yapılamaz. tüm örgütlere karşı yapılacak bir operasyon sonucu 2.5 milyonluk idlib nüfüsu avrupa'nın başına ciddi bela açar

rusyasız esedin bir hiç olduğunu düşenerek: rusyanın türkiye ile ilişkisini riske atmak istemeyeceği
iranın amerika ile durumunu düşünüp: irana ambargoyu reddeden türkiye ile ters düşmek istemeceği
geriye sadece esed ve kaldıysa eğer ordusu kalması hasabi ile laftan öteye geçmiyeceği laf salatasın ibaret açıklama.

türkiye hızla batı'dan kopup doğu'nun yanına geçmektedir. bu bağlamda rusya türkiye'yi küstürecek bir şey yapmaktan çekinir. neden?

birincisi, türkiye ile abd'nin arasının açılması abd'nin kafkasya'da büyük güç kaybı yaşaması demek. rusların kafkasya'da nüfuzunun artması demek. bunu iyi hesaplıyorlar. özellikle gürcistan meselesinde hala sorun var ve türkiye eğer abd ile ters düşerse kesin rusya zaferi göreceğiz.

ikincisi, türkiye ile abd'nin arasının açılması abd'nin orta doğu'da büyük güç kaybı yaşaması demek. türkiye çok önemli bir noktada. çok sağlam bir bölgede. yerini doldurmak kolay değil. özellikle suriye-ırak ve iran'a karşı tehdit oluşturabilecekleri bir bölge kalmayacak. rusya da hızla orta doğu'da güçlenirken abd'nin güç kaybetmesini isteyecek ve türkiye'yi küstürecek şeylerden kaçınacaktır.

üçüncüsü, çin balkanlar'a açılmak istiyor. ticaret yollarını ele geçirmek istiyor ve türkiye büyük bir köprü çin için. çin olmazsa rus ekonomisi dayanamaz. çin sürekli dolar rezervlerini rusya'ya sokarak rusya'yı ayakta tutuyor. çin'in işine gelmeyecek hareketlerden kaçınacaktır ruslar. çin de türkiye'yi küstürmek istemeyeceği için ruslar bizimle karşı karşıya gelmek istemeyecektir.

idlib bizim için değerli mi değersiz mi bunu bilmemiz gerekiyor. açıkçası ben kestiremiyorum idlib'in bizim için değerli veya değersiz olduğunu. kontrolümüz dışında olan birçok islamcı örgüt var ve ışid'in de gizli bir yapılanması mevcut. yani bize karşı da büyük bir tehdit var. idlib'in temizlenmesi bence bize sorun değil eğer idlib ile kalacaksa. ha, buradaki aşırı islamcı teröristlerin türkiye'ye geçişi olabilir, sınır açılır mülteci alınırsa bu tam bir fiyasko olur. karışmamalıyız kesinlikle. diğer taraftan öso'nun bize karşı güveni kırılabilir ama türkiye destekli özgür suriye ordusu ile normal özgür suriye ordusu çoktan ayrışmıştı.

eğer türkiye idlib'e destek verirse, ben esad'ın idlib'i dera kadar rahat düşüremeyeceğini düşünüyorum. çünkü biz halep'e destek verirken, ruslar her gün bombandırman yapmasına rağmen fırat kalkanı harekâtı başlayana kadar halep'i düşüremedi esad. idlib son kale ve çok sağlam teröristler mevcut. sivil katliamı da olursa suriye'nin diğer bölgelerinde yeniden isyan başlayabilir. iki taraf için de sıkıntılı bir süreç doğar. eğer türkiye idlib'i elinden çıkarmak istemiyorsa "destek versek mi, vermesek mi?" diye düşünmemeli. bu lafları esad'a yedirecek şeyleri siyaset masasında ortaya koymalı. rusya ile ilişkileri ilerletip bu operasyona daha en başından izin vermemeli. izleyip, operasyon başladıktan sonra "aman yapmayın etmeyin, destek veriyoruz!" demek hiçbir şeyi değiştirmez. esad başlarsa idlib'i elbet temizler. 1 yıl olur 2 yıl olur ama temizler.

astana'da çoktan anlaşmasının yapıldığını düşündüğüm açıklamadır. bölgede türk ve rus gözlem noktaları mevcut. yani dera hama veya halep kadar topyekün saldırıp alınamayacak bir bölge. öso karmaşık bir yapıda olduğu için bölgede el nusra pyd ışid gibi alt ve üst yapılanmalar olabilir. bunu engellemek için esadın karışmayacağı, türk-rus ortak operasyonları ile bir temizlik söz konusu olabilir. idlip ösonun son kalesi olduğu için savaşmadan bırakabilecekleri bir bölge. esad'ın savaşı kazandığının herkes farkında bu yüzden yakın tarihte öso-esad barış anlaşması yapılması muhtemeldir. pyd-esad anlaşmasıyla birlikte bölgede savaş son bulur.
öso'nun tasviyesi savaş sonunda nasıl gerçekleşir bilemem ama mevcut politik durumda türkiye-esad yakınlaşması kuvvetle muhtemeldir. elimizdeki bölgeleri belirli taahhütlerle esada bırakıp suriyelileri de geri gönderebiliriz.
tabi bu söylediklerim türkiyenin kesin olarak nato konseptinden ayrılıp rus müttefikliğine girme yolunda olduğu teorisiyle gerçekleşebilir. aksi taktirde rejim ile çatışma olasılığımız da gündeme gelecektir.